اصطلاح بلاکچین چند سالی است که بر سر زبان‌ها افتاده و با داغ شدن بازار ارزهای دیجیتال، بیشتر از قبل مطرح شده است. اگرچه بلاکچین صرفا به ارز دیجیتال مرتبط نیست اما به دلیل استفاده بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رمزارزهای دنیا یعنی بیت‌کوین و اتریوم از این تکنولوژی، بیش از هر چیز با ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود. در این مطلب به این سوال که بلاکچین چیست پاسخ خواهیم داد و تمام نکات مهمی که در مورد این تکنولوژی باید بدانید را به شما خواهیم گفت. با ما همراه باشید.
بلاکچین چیست؟
بلاکچین (Blockchain)، تشکیل شده از دو واژه بلاک و چین است که در لغت زنجیره بلوک نام دارد. در اصطلاح تکنولوژی اما بلاکچین به زنجیره‌ای از اطلاعات دیجیتال گفته می‌شود که در بلوک‌ها نگهداری می‌شوند. بلاکچین در واقع دفتر کلی توزیع‌شده، اشتراکی و غیرمتمرکز است که سوابق زنجیروار آن را بلاک (محل ذخیره‌سازی اطلاعات) می‌نامیم.
در هر بلاک از زنجیره بلاکچین اطلاعاتی مانند تاریخ، زمان، مبلغ خرید و اطلاعات خریداران و فروشندگان معاملات مختلف ذخیره می‌شود. هر بلاک کدی منحصربه‌فرد به نام هش را به کاربران می‌دهد که به‌جای نام واقعی خود در معاملات از آن استفاده کنند. به این صورت کاربران امکان انجام معاملات بدون افشای اطلاعات هویتی و صرفا با امضای دیجیتال را پیدا می‌کنند.
مطالب بیشتر: معرفی انواع شبکه ارزدیجیتال
تمام معاملات انجام شده و اطلاعات بلاکچین دارای کدی مخصوص هستند، در نتیجه احتمال از بین رفتن یا بروز اشتباه در این تکنولوژی بسیار پایین است. هر بلاک می‌تواند چندین هزار تراکنش را در خود جای دهد. در واقع هر بلاک را می‌توان به گاوصندوقی شفاف تشبیه کرد که اطلاعات ثبت شده در آن به‌صورت منظم ذخیره و نگهداری می‌شوند اما دسترسی به آن‌ها صرفا برای افرادی خاص امکان‌پذیر است.
بلاکچین چگونه کار می‌کند؟
همان‌طور که گفته شد بلاکچین مجموعه‌ای از چندین بلاک است که به هم متصل بوده و اطلاعاتی را نگهداری می‌کنند.. تشکیل این بلاک‌ها فرآیندی دارد و طی 4 مرحله انجام می‌شود که در این بخش از مقاله بلاکچین چیست در مورد آن صحبت خواهیم کرد.
شروع تراکنش
اولین مرحله برای تشکیل بلاک یا ذخیره‌سازی اطلاعات در یک بلاک، شروع تراکنش است. تفاوتی ندارد که این تراکنش به چه صورتی باشد، یک معامله، خرید ساده یا هر اقدامی که به یک تراکنش منتهی شود، منجر به تشکیل و افزوده شدن یک بلاک جدید در بلاکچین نیز می‌شود.
برای مثال در صورتی که قصد انتقال مقداری بیت‌کوین به کیف پول شخصی دیگر را داشته باشید، در واقع تراکنشی انجام خواهید داد که در نهایت منجر به ایجاد بلاکی جدید می‌شود.
تایید تراکنش
پس از ثبت تراکنش یا ثبت درخواست خرید، معامله یا انتقال ارز دیجیتال، این تراکنش باید تایید شود. تایید تراکنش توسط ماینرهای شبکه انجام می‌شود. برای تایید اطلاعات جدید باید وارد سیستم شوند که به وسیله شبکه‌ای از کامپیوترهایی که در سراسر جهان پخش شده‌اند، انجام می‌شود.
ذخیره‌سازی معامله
تمام معاملات باید در یک بلاک ذخیره شوند. پس از اینکه صحت معامله تایید شد، مبلغ مورد نظر برای واریز و امضای دیجیتالی که برای انجام آن معامله انجام داده‌اید در بلاک ذخیره می‌شوند.
اضافه شدن بلاک به بلاکچین و تعیین کد هش
پس از اینکه معاملات یک بلاک تایید شد، یک کد شناسایی اختصاصی که اطلاعات بلاک را منحصربه‌فرد می‌کند برای آن صادر می‌شود که در اصطلاح به آن هش می‌گویند. پس از صدور کد هش یا در اصطلاح هش شدن بلاک، می‌توان آن را به بلاکچین اضافه کرد.
انواع بلاکچین چیست؟
تکنولوژی بلاکچین به‌طور کل به دو دسته بلاکچین‌های بدون نیاز به مجوز و با مجوز تقسیم می‌شود که در هر دسته انواع مختلفی از بلاکچین وجود دارد. بلاکچین‌های عمومی بدون نیاز به مجوز، بلاکچین‌های خصوصی و کنسرسیومی در گروه بلاکچین‌های با مجوز و بلاکچین هیبریدی تقریبا در هر دو دسته قرار می‌گیرند. در ادامه خواهیم گفت که انواع بلاکچین چیست.
بلاکچین عمومی
دسترسی به شبکه این نوع بلاکچین برای عموم آزاد است. این بلاکچین غیرمتمرکز بوده و همه افراد امکان تبدیل شدن به یکی از اعضای آن را دارند. در این بلاکچین همه اعضا یک نود یا گره خواهند داشت و با حقوق برابر، امکان دسترسی، ایجاد بلاک جدید و… را دارند. از نمونه‌های این بلاکچین می‌توان به بلاکچین بیت‌کوین، اتریوم و دیگر ارزهای دیجیتال اشاره کرد.
بلاکچین خصوصی
بلاکچین خصوصی یا بلاکچین مدیریت شده یکی دیگر از انواع این تکنولوژی است که توسط نهادهای مشخص کنترل می‌شود. در این نوع بلاکچین قدرت یا گروه‌هایی مشخص در مورد اینکه چه افرادی صلاحیت داشتن نود یا گره شبکه را دارند، تصمیم‌گیری می‌کنند. این بلاکچین‌ها به دلیل عدم امکان دسترسی عموم، غیرمتمرکز محسوب می‌شوند. از نمونه‌های این بلاکچین می‌توان B2B ریپل و هایپرلجر را مثال زد.
بلاکچین کنسرسیومی
از دیگر انواع بلاکچین‌های بامجوز، بلاکچین کنسرسیومی است. این بلاکچین‌ها توسط گروهی از نهادها و سازمان‌ها اداره شده و نسبت به بلاکچین‌های خصوصی تمرکززدایی بیشتری دارند که این موضوع موجب امنیت بیشتر آن‌ها می‌شود. با توجه به اداره گروهی این بلاکچین، راه‌اندازی آن فرآیندی دشوار داشته و با چالش‌های زیادی همراه است که از جمله آن‌ها می‌توان به چالش‌های لجستیکی اشاره کرد.
بلاکچین هیبریدی
آخرین نوع از بلاکچین، نوع هیبریدی است که اداره آن توسط یک سازمان انجام شده اما سطح نظارتی آن‌ها مشابه بلاکچین عمومی است. از نمونه این بلاکچین می‌توان به IBM Food Trust اشاره کرد. این بلاکچین برای بهبود کارایی در زنجیره تامین موادغذایی ایجاد شده است.
مزایای بلاکچین
تا اینجا گفتیم که بلاکچین چیست، چند نوع دارد و به چه صورت کار می‌کند. حالا که با ماهیت این تکنولوژی آشنا شدید، به سراغ مزایای آن خواهیم رفت. در ادامه با مهم‌ترین مزایای این تکنولوژی آشنا خواهید شد.
مزایای بلاکچین چیست؟
- دقت بالا در انجام معاملات به دلیل حذف دخالت انسان‌ها
- کاهش هزینه‌ها با حذف نیاز به تایید شخص ثالث
- غیرمتمرکز بودن و امنیت بالا
- تراکنش‌های امن، خصوصی و کارآمد
- شفافیت تکنولوژی
عامل امنیت بلاکچین چیست؟
مهم‌ترین مزیت بلاکچین را می‌توان امنیت آن عنوان کرد. امنیت این شبکه را می‌توان از جنبه‌های گوناگون بررسی کرد. به عنوان مثال از لحاظ ساختاری کلیه اطلاعات داخل بلاکچین به صورت رمزنگاری شده هستند، به علاوه اطلاعات درون هر بلاک به وسیله بلاک پس از آن تایید می‌گردد، بنابراین این زنجیره از امنیت بالایی برخوردار است.
در بستر این تکنولوژی از نود یا گره برای تایید صحت تراکنش‌ها استفاده می‌شود که این ویژگی نیز موجب امنیت آن‌ها می‌شود. از طرفی حریم خصوصی افراد در بلاکچین به خوبی حفظ می‌شود که این موضوع نیز باعث افزایش امنیت این شبکه می‌شود. به‌علاوه قابل رویت بودن تراکنش‌ها نیز در امنیت این شبکه بی‌تاثیر نیست.
بانک یا بلاکچین؟ کدام بستری مناسب‌تر است؟
یکی از سوالات مطرح در مورد بلاکچین، مزیت و به صرفه بودن استفاده از بلاکچین نسبت به بانک است. در انجام امور مالی نسبت به بانک‌ها، بلاکچین بستری امن و مناسب‌تر است که در این بخش از مقاله بلاکچین چیست در مورد آن صحبت خواهیم کرد.
- اولین مزیت بلاکچین نسبت به بانک‌ها عدم نظارت ارگانی خاص بر دارایی‌های کاربران و معامله‌گران است. در بانک‌ها و تراکنش‌های سنتی اما کاربران باید اطلاعات شخصی، اطلاعات حساب بانکی خود و اطلاعات شخصی و حساب بانکی فرد مورد نظر را در بانک ثبت کنند.
- در بانکداری سنتی، شما باید به بانک اعتماد کرده و دارایی خود را نزد آن قرار دهید اما در تکنولوژی بلاکچین و انجام امور مالی به صورت غیرمتمرکز، دارایی‌ها در بستری رمزنگاری شده و در کیف پول شخصی شما ذخیره‌سازی می‌شوند و بدون واسطه به آن‌ها دسترسی خواهید داشت.
- دیگر مزیت بلاکچین نسبت به سیستم سنتی بانکداری، احتمال به سرقت رفتن دارایی‌ها در سیستم سنتی است، در حالی که در بلاکچین، دارایی‌ها از این نظر امنیت کامل دارند.
- در شبکه توزیع سنتی محدودیت جغرافیایی بسیار زیاد است، در حالی که در شبکه غیرمتمرکز بدون محدودیت جغرافیایی، امکان انجام امور مالی را خواهید داشت.
سخن پایانی
اگرچه بلاکچین یک فناوری قدیمی است اما به دلیل اصالت و کارایی بالا، هنوز هم جزو مهم‌ترین تکنولوژی‌ها در زمینه مدیریت مالی دیجیتال است و روزبه‌روز به اهمیت آن افزوده می‌شود. همه‌روزه کوین‌ها و رمزارزهای جدیدی در بازار ایجاد می‌شوند که اهمیت این فناوری را بیشتر می‌کنند.
متخصصان معتقدند که بلاکچین آینده‌ای روشن دارد و در کمک به بشر در حوزه‌های مختلف مالی، تاثیر زیادی خواهد داشت. با مطالعه سایر مقالات Payment4 که یک شبکه پرداخت بین‌المللی است با بلاکچین و تکنولوژی‌های مشابه آن بیشتر آشنا خواهید شد.
